Η κίνηση του Ιράν να ‘ανοίξει πυρ’ έναντι του Ισραήλ ήταν αναπάντεχη, πρωτόγνωρη αλλά και πολύ σύντομη. Μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν φαίνεται να αλλάζουν οι συσχετισμοί στην Μέση Ανατολή αλλά πλέον υπάρχουν πέραν του ενός ‘δρώντες’. Ως γνωστόν, οι πράξεις των δρώντων είναι μια ασφαλής πηγή εξαγωγής συμπερασμάτων και σε μερικά τέτοια θα προσπαθήσουμε να καταλήξουμε σήμερα.

Ιράν

Το τι συνέβη τα περασμένα ξημερώματα Κυριακής είναι λίγο πολύ ξεκάθαρο. Οι Ιρανοί αποφάσισαν με μια ομοβροντία από πυραύλους και drones να πλήξουν υποδομές του Ισραήλ. Αυτό επίσημα έγινε ως αντίποινα του βομβαρδισμού της πρεσβείας του Ιράν στη Δαμασκό από τους Ισραηλινούς. Είναι η πρώτη φορά, τουλάχιστον απ’ όσο θυμάμαι, που το Ιράν αναλαμβάνει στρατιωτική δράση κατά του Ισραήλ. Συνήθως αναλώνεται σε λεκτικές απειλές. Όμως η επίθεση που έκανε δεν είχε κανένα στοιχείο αιφνιδιασμού. Για μέρες ακούγαμε στα κανάλια ότι όλοι προετοιμάζονται για μια επίθεση του Ιράν. Επίσης, το Ιράν επέλεξε να επιτεθεί με συμβατικούς πυραύλους και drones από το έδαφός του. Όλα αυτά πέρνουν ώρες να φτάσουν στο στόχο τους. Υπήρξαν βέβαια και εκτοξεύσεις από κοντυνότερες στο Ισραήλ περιοχές, αλλά η κύρια επίθεση έγινε από το έδαφος του Ιράν. Και σαν να μην έφτανε αυτό, την ώρα της επίθεσης τα social media γέμισαν με βιντεάκια εκτόξευσης drones και πυραύλων, δίνοντας ξεκάθαρο σήμα στην απέναντι πλευρά. Μια επίθεση χωρίς το στοιχείο αιφνιδιασμού είναι πολύ περισσότερο μια συμβολική επίθεση παρά μια κανονική. Άσχετα με το τι θα του προκύψει από αυτό, το Ιράν δεν ήθελε να ξεκινήσει πόλεμο με το Ισραήλ αλλά να κάνει μια ξεκάθαρη δήλωση παρουσίας στα τεκτενόμενα της Μέσης Ανατολής.

Οι σύμμαχοι

Επίσης ξεκάθαρο είναι ότι στην αναχαίτηση της πυραυλικής επίθεσης του Ιράν τα ξημερώματα της Κυριακής συμμετείχαν οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα. Πρώτον ότι οι δυτικοί έχουν πλέον καλή πληροφόρηση για το τι συμβαίνει μέσα στα στρατόπεδα των αντιπάλων τους και είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι. Το είδαμε αυτό στον πόλεμο της Ουκρανίας, το βλέπουμε και εδώ. Με την αναπάντεχη επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο να αποτελεί ένα μυστήριο με γκρίζες σκιές, όσον αφορά την πληροφοριοδότηση, και σίγουρα την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Το δεύτερο σημείο είναι ότι Η.Π.Α./Η.Β. είναι προετοιμασμένες να λάβουν στρατιωτική δράση προς όφελος του Ισραήλ. Αυτό παρότι το γνωρίζαμε θεωρητικά, είναι πολύ σημαντικό που το επιβεβαιώνουμε στην πράξη. Το Ισραήλ είναι το μόνο κράτος στον κόσμο που μπορεί να κινητοποιήσει την στρατιωτική μηχανή της παγκόσμιας υπερδύναμης προς όφελός του όταν θέλει εκείνο (όχι μόνο όταν θέλουν οι ΗΠΑ). Αυτό το γεγονός είναι η ουσία της ‘εγγύησης ασφάλειας ενός κράτους’.
Παρόλα αυτά, αν οι σύμμαχοι δεν καταφέρουν να πείσουν το Ισραήλ να περιορίσει τις αντιδράσεις του, κάτι που δεν είναι δεδομένο αφού το Ισραήλ δεν ‘ακούει’ όταν πρόκειται για ζητήματα ασφαλείας του, η ανάφλεξη που θα υπάρξει στην περιοχή θα φέρει τους δυτικούς μπροστά σε ένα πρωτόγνωρο δίλημμα. Ή θα αφήσουν το Ισραήλ στην τύχη του, ή θα πρέπει να συμμετάσχουν ενεργά σε μια συμπλοκή που κανείς δεν ξέρει που μπορεί να καταλήξει.

Το Ισραήλ

Το Ισραήλ βρίσκεται σε μια κατάσταση που δεν θα ήθελε να είναι κανένας. Έχει εμπλακεί σε ένα πόλεμο που δεν υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να τελειώσει, διαπράτει εγκληματα πολέμου στο βωμό της ασφάλειας, και όσο περνάει ο καιρός βλέπει όλο και περισσότερες χώρες της περιοχής να αναλαμβάνουν δράση εναντίον του. Και η απλή απάντηση ‘ας μην έκανε πόλεμο’ δεν είναι βέβαια σχετική με τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή. Οι σχέσεις Ισραήλ – Παλαιστινίων ήταν ήσυχες για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα πριν την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο, που δημιούργησαν την ‘νιρβάνα’ στο Ισραήλ ότι με την πορεία της σταδιακής αποκατάστασης των σχέσεων με όλα τα κράτη της Μέσης ανατολής που είχε ξεκινήσει θα κατάληγε στην απομόνωση των Παλαιστινίων από τους συμμάχους τους και τελικά την αναίμακτη διευθέτηση του Παλαιστινιακού προς όφελός του. Αυτό το σχέδιο το ανέτρεψε η Χαμάς με την επίθεσή της τον Οκτώβριο, πληρώνοντας όμως βαρύ φόρο αίματος με την απάντηση του Ισραήλ έκτοτε.
Ακόμα και βραχυπρόθεσμα, το Ισραήλ δεν έχει ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα ‘απαντώ στην πυραυλική επίθεση του Ιράν;’. Ιστορικά το Ισραήλ απαντάει ασύμμετρα (σκληρά) στις επιθέσεις που δέχεται, και το κάνει για παραδειγματισμό. Αν αφήσει αναπάντητη μια επίθεση τέτοιου μεγέθους, έστω και συμβολική όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, τότε υπονομεύεται η θέση του και η ασφάλειά του στην περιοχή. Στέλνει το μήνυμα ‘επιτεθείτε και εσείς, αν δεν μου κάνετε μεγάλη ζημιά δεν θα απαντήσω’, που είναι εντελώς αντίθετο από το μήνυμα αποτροπής που χτίζει το Ισραήλ για δεκαετίες. Αν όμως απαντήσει στρατιωτικά, τότε ανοίγει δεύτερο στρατιωτικό μέτωπο και αυτή τη φορά με κανονικό κράτος. Όσο και δυνατό στρατιωτικά να είναι, μπορεί το Ισραήλ να υποστηρίξει μια τέτοια ενέργεια;

Μέση Ανατολή και Ελλάδα

Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι η δυσκολότερη τις τελευταίες δεκαετίες για όλους τους δρώντες. Λαμβάνοντας υπόψιν την έλλειψη οξυδέρκειας και μεγάλων αποφάσεων που χαρακτηρίζει τους παγκόσμιους ηγέτες τα τελευταία (πολλά) χρόνια, η κατάσταση δεν προμηνύει τίποτα καλό.
Πριν όμως αναλυθεί το πως θα εμπλακεί η Ελλάδα σε μια τέτοια ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, επ’ ευκαιρίας αυτής της πυραυλικής επίθεσης, είναι καλύτερο η Ελλάδα να απαντήσει πρώτα τα ακόλουθα απλά ερωτήματα.

  • Έχει το δίκτυο πληροφοριών που επιβάλεται για να πληροφορηθεί εγκαίρως μια αντίστοιχη κίνηση της Τουρκίας;
  • Ακόμα κι αν είναι ενημερωμένη και προετοιμασμένη, μπορεί η Ελλάδα να αναχαιτήσει μια παρόμοια πυραυλική επίθεση (με πυραύλους και drones) από την Τουρκία;

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα είναι φυσικά καίριες για την ασφάλεια της χώρας και το πρώτο μάθημα που πρέπει να λαμβάνουμε από τις συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Διότι η επιστήμη, και η στρατιωτική, προχωράει με ρυθμούς που δεν μπορούμε να φανταστούμε.